Geriatri nedir?
Geriatri, 65 yaş ve üstü hastaların sağlık sorunları, hastalıkları, sosyal ve fonksiyonel yaşamları, yaşam kaliteleri, koruyucu hekimlik uygulamaları ve toplum yaşlanması ile ilgilenen bilim dalıdır. Geriatrinin amacı, yaşlının sağlığını korumak, tedavi etmek, bağımsız olarak yaşamını sürdürmesine yardımcı olmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
Kimler geriatriye başvurmalı?
65 yaş ve üstünde sık görülen hipertansiyon ve şeker hastaları yanında osteoporoz, idrar kaçırma, bellek bozukluğu, depresyon, düşme, bayılma, beslenme bozukluğu, bası yaraları, çoklu ilaç kullanımı hastaları, kanser şüphesi olanlar ve koruyucu hekimlik için bilgilenme amacında olanlar geriatriye başvurabilirler.
Kapsamlı geriatrik değerlendirme nasıl yapılır?
Kapsamlı geriatrik değerlendirmede kişinin şikayeti, mevcut hastalıkları ve yaşlılarda sık görülen sorunlardan biri (idrar kaçırma, uyku problemleri, düşme gibi) olup olmadığı sorgulanır. Daha sonra kişiye banyo, tuvalet gibi temel günlük yaşam aktivitelerini ve telefon kullanma, alışveriş yapabilme gibi enstrümental günlük yaşam aktivitelerini tek başına yapıp yapamadığı sorulur. Ayrıca beslenme durumunu değerlendirme testi, unutkanlık testleri, depresyon testi, denge ve yürüme testi uygulanır. Kapsamlı fizik muayene yapıldıktan sonra gerekli tetkikler istenir. Kapsamlı geriatrik değerlendirme yaklaşık 30-45 dakika sürer. Değerlendirme sonunda yaşam tarzı değişiklikleri veya uygun tedavilerle saptanan sorunlara yönelik müdaheleler yapılır. Hasta muayeneye gelirken eğer kullanıyorsa gözlük veya işitme cihazını da yanında getirmelidir. Yine kullanmakta olduğu tüm ilaçlar veya bir listesi, yapılmışsa eski tetkikleri hastanın yanında olmalıdır.
Yaşlılarda sık görülen problemler nelerdir?
İdrar kaçırma, düşmeler, bası yaraları, beslenme sorunları, uyuyamama, çoklu ilaç kullanımı, baş dönmesi-bayılma, deliryum (geçici bir nedene bağlı bilinç değişikliği)
Unutkanlık ne zaman hastalık sayılır?
Unutkanlık kişinin günlük işlevlerini bozduğu, önceden yapabildiği aktivitelerini yapamadığı zaman hastalık sayılır.
İdrar kaçırmanın tedavisi var mıdır?
Vardır. İdrar kaçırmaya neden olabilecek bir hastalığınız varsa (idrar yolu iltihabı gibi) önce bu durum tedavi edilir. Almakta olduğunuz ilaçlar arasında idrar kaçırma riskini artıran ilaçlar varsa bunlar yeniden düzenlenir. Tedavide ilk basamak genelde yaşam tarzı değişiklikleridir. Bunlar kilo vermek; çay, kahve, kola gibi kafeinli ürünlerin tüketimini azaltmak; egzersiz; kabızlığın önlenmesi ve sigaranın bırakılmasıdır. Yaşam tarzı değişiklikleri yanında tedavide pelvik taban egzersizleri, mesane eğitimi veya antikolinerjik ilaçlar kullanılır. Stres tipi idrar kaçırmanın tedavisi ise esas olarak cerrahidir.
